A wani gagarumin yunƙuri na magance matsalar gudun hijira a Jihohin Borno, Adamawa, da Yobe na Nijeriya, Gwamnatin Nijeriya da Majalisar Ɗinkin Duniya sun ƙaddamar da tsare-tsare na jihohi kan mafita mai ɗorewa don magance matsalar ‘yan gudun hijirar cikin gida.
Mataimakin Sakatare Janar na Majalisar Ɗinkin Duniya kuma Mai Ba Da Shawara na Musamman Kan Hanyoyin Magance Rarrabuwar Kawuna a Cikin Gida Robert Piper, yayin taron kaddamar da taron a fadar shugaban ƙasa da ke Abuja, ya ce; “Za mu tsaya a bayanku.
“Bari in nanata kudurinmu a madadin Majalisar Ɗinkin Duniya: Za mu ci gaba da ba da tallafi a ƙasa; za mu taimaki masu ba da gudummawa; za mu kori batattu abokan; za mu yi murna da nasarorin da kuka samu.”
A cewarsa, sabbin tsare-tsare na ayyukan da aka ƙaddamar sun kasance bisa ƙa’idojin ƙasa da ƙasa da kuma yarjejeniyar Kampala. Ingantaccen jagorancin siyasa ne ke tafiyar da su, kuma an tsara su don jawo jarin ci gaba.
“Shirye-shiryen da kuka ƙaddamar a yau sun ba da misalin yadda gwamnatoci za su ɗauki alhakin kawo karshen yin hijira. Sun yarda cewa mutanen da suka rasa matsugunansu za su iya zabar tsakanin komawa gida, haɗewa inda suke, ko kuma komawa wani wuri a ƙasar,” in ji Piper.
A nasa jawabin, Mataimakin Shugaban Ƙasar Nijeriya Sanata Kashim Shettima, ya bayyana buƙatar samar da ci gaba mai ɗorewa, ilimi, da damar tattalin arziki domin gina al’umma masu dogaro da kai.
Ya ce, “Dole ne mu saka hannun jari don ci gaba mai ɗorewa, ilimi, da damar tattalin arziki don gina al’ummomi masu juriya. Ta yin haka, ba wai kawai magance bukatun mutanen da suka rasa matsugunansu ba ne, har ma muna samar da tushe don samun kwanciyar hankali da wadata a nan gaba.”
Ya bayyana cewa ɓullo da tsare-tsare na Jihohi an yi shi ne don samar da hanyoyin da za su ɗore fiye da na yanzu da kuma samar wa al’umman da za su zo nan gaba wurin bege, wurin zama ga kowa da kowa, da ƙasa mai damammaki da mafarki zai iya zama gaske ba tare da damuwa ba.
“Yayin da muke ƙaddamar da waɗannan tsare-tsare na Jihohi, bari mu himmatu ga kokarin haɗin gwiwa don kauce wa rarrabuwar kawuna a siyasance. Mu yi amfani da ƙarfin hadin gwiwarmu na gida da waje, don kawo sauyi mai ɗorewa.
Aikin da ke gabanmu yana da yawa, amma idan aka himmatu, da haɗin kai, da kyakkyawar hangen nesa, za mu iya samar da gagarumin sauyi,” in ji Shettima.
A nata ɓangaren, Mataimakiyar Sakatare Janar na Majalisar Dinkin Duniya Amina J. Mohammed, ta yaba wa Gwamnatocin Borno, Adamawa, da Yobe kan yadda suka tsara hanyoyin da suka dace a cikin shirye-shiryen ayyukan jihohinsu, inda ta jaddada cewa samar da mafita mai ɗorewa abu ne mai muhimmanci ga Nijeriya da Majalisar Ɗinkin Duniya.
“Neman mafita mai ɗorewa ga hijira daga cikin gida shi ne jigon cimma manufofin ci gaba mai dorewa a Nijeriya da ma bayanta, kuma dole ne su zama wani ɓangare na tsare-tsaren ci gaba a yankunan da rikicin ya shafa,” in ji ta.
Ta jaddada cewa mafita mai ɗorewa na bukatar saka hannun jari na dogon lokaci a cikin ababen more rayuwa, ilimi, kiwon lafiya, tsaro, da kwangilar zamantakewa da jama’a.
Ta kara da cewa “Dole ne ƙoƙarinmu na hadin gwiwa ya yi alƙawarin gudanar da mulki mai haɗe da mutunta bil’adama, da kuma duniyar don ya zam ba mu bar kowa a baya ba.”
Bugu da ƙari, Babban Wakilin Biritaniya a Nijeriya, Ambasada Richard Montgomery, wanda ke magana a madadin ƙungiyar jakadan Arewa maso Gabas na yau da kullum, ya jaddada goyon bayansu ga ƙoƙarin gwamnatin Nijeriya na samar da zaman lafiya a yankin Arewa maso-Gabas.
“Muna goyon bayan ajandar sabunta fata na gwamnati mai ci. Dangane da ɗorewar hanyoyin magance hijira a yankin Arewa maso Gabas, babu wata kasa da ke da za ta yi mana wannan aikin.
Dole ne mu haɗa hannu don tabbatar da mafita mai ɗorewa ga al’amuran jama’ar da ke zaune a sansanin ‘yan gudun hijira (IDPs) a Nijeriya,” in ji Montgomery.
A halin da ake ciki, bikin kaddamarwar ya samu halartar manyan mutane da suka haɗa da Gwamnan Jihar Borno Farfesa Babagana Zulum; Gwamnan Jihar Yobe, Mai Mala Buni; Gwamnan Jihar Benue, Rabaran Fr. Hyacinth Alia; da Bello Hamman Diram, Kwamishinan Sake Gine-gine, Gyaran Hali, Maimaituwa da Ayyukan Jama’a, wanda ya wakilci Gwamnan Jihar Adamawa, Ahmadu Umaru Fintiri.