Daga MAHDI M. MUHAMMAD
Yayin da kasuwanni da buƙatuwar kayayyakin amfanin gona ke cigaba da ƙaruwa, kwararrun Nijeriya a fannin noma sun yi kira da a samar da ƙa’idoji na ayyukan noma a Nijeriya.
Da yake magana a ranar Litinin yayin wani taron masu ruwa da tsaki, Manajan Shirin Abinci da Noma na ActionAid Nigeria, Azubike Nwokoye, ya bayyana cewa ƙasar na yin asarar kusan dala miliyan 362.5 a duk shekara a kuɗaɗen musaya na ƙasashen waje sakamakon hana fitar da wake.
A cewar Azubike, ilimin aikin gona na iya rage tarzoma a nan gaba na wadatar abinci a ƙasar ta annoba da sauyin yanayi ta hanyar inganta alaƙar da ke tsakanin ƙananan masu samar da abinci.
Don haka ya yi kira da a samar da dabarun noma na ƙasa da a zauna a ma’aikatar noma da samar da abinci ta tarayya domin daidaitawa da bunkasa shirye-shiryen noma a Nijeriya.
Ya ce noman ɗabi’a na ɗaya daga cikin sassan noma da ke saurin bunƙasa a duniya na noma na ɗaya daga cikin abubuwan da ba a iya fahimtar su cikin sauƙi na noma; don haka ya kamata Nijeriya ta yi amfani da damar da za ta samu ƙarin kuɗaɗen waje.
Ya koka da yadda duk da damammaki da dama, har yanzu bunkasar noma a Nijeriya ya yi kaɗan, yana mai bayanin cewa duk da cewa ilimin noma abu ne na baya-bayan nan a harkar noma, amma rashin fahimta ya jawo ci gabansa a Nijeriya idan aka kwatanta da sauran ƙasashen Afirka.
“A wani ɓangare na abin da ya kamata a yi don magance matsalar magungunan kashe kwari masu matuƙar haɗari, ya ce kamata ya yi a samar da Tsarin Tsirrai na Ƙasa, iri da Dabbobi don kiyayewa da bunƙasa Noma.
Dangane da fa’idar Agroecology, Azubike ya ce yana inganta kiwon lafiya da abinci mai gina jiki, ƙarancin lalacewa ga muhalli, ƙarancin tsada ga al’umma, yawan ɗimbin halittu, rage asarar abinci mai gina jiki da rage zazzaɓi.
Ya ƙara da cewa, yana ƙarfafa ingantaccen sarrafa ruwa, rashin amfani da albarkatun da ba za a iya sabunta su ba, yanayin aiki mafi aminci, ƙarancin kamuwa da cuta kuma yana iya haɓaka kan ilimin gargajiya, sanin ilimin manoma da ba da dama ga kasuwannin halittu.