Adabi

Matasan marubuta ba sa son ana musu gyara – Mukhtar Ƙwalisa

Matasan marubuta ba sa son ana musu gyara – Mukhtar Ƙwalisa

"A rubutu na yi aure, na yi muhalli na kaina" Daga ABBA ABUBAKAR YAKUBU Ga duk wani tsohon makarancin littattafan Hausa, musamman littattafan labaran yaƙe-yaƙe da na barkwanci ba zai kasa sanin littattafan marubuci Mukhtar Ƙwalisa ba, wanda ya yi suna wajen tsara labarai masu ɗaukar hankali da sanya nishaɗi a zuciyar mai karatu. A wannan makon, shafin Adabi ya gayyato muku ɗan ƙwalisar marubuta, don jin abin da ya sa har yanzu yake ci gaba da wallafa littattafai duk kuwa da kasancewar takwarorinsa da dama yanzu harkar ta gagare su. A tattaunawar da suka yi da wakilin Blueprint Manhaja,…
Read More
Tarihin yaƙin duniya na biyu

Tarihin yaƙin duniya na biyu

Daga MAHDI M. MUHAMMAD Yaƙin duniya na biyu da a Turanci ake kira ‘World War II’ a kan kintse rubutun kamar haka ‘WWII’ ko ‘WW2’, kuma a kan kira shi da Turanci ‘Second World War’. Yaqin dai wani yaqi ne da duniya baki ɗaya suka afka a ciki, wanda ya kwashi tsawon shekaru shida ana gwabzawa, tun daga shekarar 1939 har zuwa shekara ta 1945. Mafi yawan ƙasashen duniya tare da ƙasashe masu qarfi su ne suka ja daga a tsakaninsu, inda suke yaƙan juna. Hakane ya haifar da gagarumin gumurzu tsakaninsu wanda aƙalla mutane sama da miliyan ɗari ne…
Read More
Har yanzu akwai tsofaffin marubutan da ba su yarda da rubutun onlayin ba – Jamila R/Lemo

Har yanzu akwai tsofaffin marubutan da ba su yarda da rubutun onlayin ba – Jamila R/Lemo

"Na samu kaina a harkar rubutu tun Ina 'yar shekara tara" Daga ABBA ABUBAKAR YAKUBU Ga duk mutumin da ya kasance tsohon makarancin littattafan Hausa ne, musamman littattafan da jajirtattun mata gwanayen riqe alqalami suka wallafa a shekarun baya, ba zai kasa karanta littafin Jamila Abdullahi Rijiyar Lemo ba, marubuciyar 'Mamaya', 'Zaƙi Da Maɗaci', da Bakin Ganga. Wacce bayan kasancewarta marubuciya har wa yau kuma ma'aikaciya ce ƴar jarida, da ta daɗe tana bayar da gudunmawa a harkar ilimi da cigaban al'umma. Littafinta na 'Kanya Ta Nuna' da ta fara bugawa a shekarar 2002 ya kasance zakaran gwajin dafi, wanda…
Read More
Tarihin yaƙin duniya na farko

Tarihin yaƙin duniya na farko

Daga MAHDI M. MUHAMMAD A tarihi, yaƙin duniya na ɗaya wanda a Turance ake kira da ‘World War I’ ko ‘First World War’ wani yaqi ne wanda manyan ƙasashen duniya, musamman na nahiyar Turai (Europe) irin su Ingila (Britain), France, Germany, Russia, Austria-Hungary, Russia, Daular Ottoman ta Turkiya (Ottoman Empire), da kuma Amurka suka fafata, a tsakanin shekarun 1914 zuwa 1919. A bisa tarihi, ya tabbata cewa zuwa shekarar 1900 wato farkon ƙarni na 21, ƙasashen yammacin Turai irin su Ingila, France, Germany, Spain, Portugal, Netherlands, da kuma Italy sun kai ga cikakken ci gaban tattalin arziki (economic development) da…
Read More
Raba-gardama: Waƙoƙin zamani rubutattu ne ko na baka?

Raba-gardama: Waƙoƙin zamani rubutattu ne ko na baka?

Daga MUHAMMAD ILIYASU (MD Asnanic) 1.0 GABATARWA Masana, musamman na ɓangaren limin addinin Musulunci, sun bai wa sanin abu (ilimi) wasu darajoji hawa-hawa har zuwa hawa uku: daraja ta farko ita ce 'haƙƙul-yaƙini' (ilimin da ke tare da mutum yake jin sa a cikin jikinsa, kamar wata cuta da ke cin sa a cikin jikinsa), daraja ta biyu kuma 'aynul-yaƙini' (ilimin da ka gan shi muraratan, misali idan aka ce maka cuta kaza tana illa kaza kuma sai ka ga illar a jikin na tare da kai), daraja ta uku kuwa ita ce 'ilimul-yaƙini' (shi ne ilimin da za a…
Read More
Matar da har yau ban san ta ba ce ta koya min yadda zan gyara rubutuna – Zee Kumurya

Matar da har yau ban san ta ba ce ta koya min yadda zan gyara rubutuna – Zee Kumurya

"Rashin haɗin kan marubta onlayin ne ya fi damuna" Daga ABBA ABUBAKAR YAKUBU A wannan makon muna ɗauke ne da tattaunawar da wakilin Blueprint Manhaja Abba Abubakar Yakubu ya yi da marubuciya Zainab Shehu Abdullahi, wacce aka fi sani da Zee Kumurya. A cikin tattaunawar tasu za ku ji yadda ta fara samun kanta a harkar rubutun adabi, da buƙatarta na ganin an samu haɗin kai da kyakkyawan jagoranci a tsakanin marubuta. A yi karatu lafiya. MANHAJA: Ina son ki gabatar mana da kanki? ZEE KUMURYA: To, Alhamdulillahi. Cikakken sunana shi ne Zainab Shehu Abdullahi, wacce aka fi sani da…
Read More
Gudunmawar sarakunan Nijar wajen bunƙasa al’adu da zaman lafiya

Gudunmawar sarakunan Nijar wajen bunƙasa al’adu da zaman lafiya

Daga WAKILINMU Babu shakka masarautun ƙasar Nijar kaffatanninsu masarautu ne masu cike da haiba da kuma ɗimbin tarihi kuma masu adalci ga al'ummar da suke shugabanta. Duk mutumin da ya kasance mai bibiyar tarihi zai yarda kuma har ma ya aminta cewa sarakunan ƙasar Nijar ba su da kyashi ko baiken jin cewa sun taimake ka wajen samar da tarihi da kuma labarin da abin da ya shafe su, kamar yadda na zama ganau ba jiyau ba kamar yadda hausawa ke azancin magana da cewa wai ‘Gani Ya Kori Ji’. Bari na fara da Masarautar Sultan ta Damagaran a shekarar…
Read More
Sharhin wasu baituka na waƙar Ali Makaho mai taken ‘Fahimta’

Sharhin wasu baituka na waƙar Ali Makaho mai taken ‘Fahimta’

Daga BAMAI A. DABUWA KKM Shimfiɗa: Idan ana maganar rubutu ko waƙa ko kuma aka ce maka Adabi a cure, to ba su da iyaka. Kuma komai daidai ne a harkar. Adabi shi ne madubin rayuwar ɗan Adam. Wato ana kallon rayuwar mutum ne da abin da ke kewaye da shi a rubuta ko a rera shi. Ke nan, kamar yadda yake a zahiri mutane suna sata, caca da sauran laifuka, a Adabi ba zunubi ba ne don ka yi ashariya. A sauƙaƙe, idan akwai wasu mutane da aka yi wa uzurin, ƙarya, batsa da saura to marubuta ne da…
Read More
William Tubman: Wanda ya zamanartar da Laberiya

William Tubman: Wanda ya zamanartar da Laberiya

Daga MAHDI M. MUHAMMAD Laberiya kasa ce ta 'yantattun bayi, wadda aka gina da musguna wa 'yan ƙasar lokacin da aka zavi William Tubman a matsayin shugaban ƙasa. Bayan haɗa kan mutane, ya shirya ƙasar bisa tsarin ci-gaba wanda bai samu ba. An haifi William Vacanarat Shadrach Tubman ranar 29 ga watan Nuwamba 1895. Ya fito daga yankin kudu maso gabashin Laberiya, daga garin da ake kira Harper na gundumar Maryland. Sunan wuraren ya yi kama da na Amurka, saboda Jamhuriyar Laberiya ta ayyana samun 'yanci daga Amirka a shekarar 1947 da 'yantattun bayi suka yi, waɗanda suka dawo daga…
Read More
Ahmed Baba: Shahararren malamin Timbuktu

Ahmed Baba: Shahararren malamin Timbuktu

Daga MAHDI M. MUHAMMAD Ahmed Baba ya kasance ɗaya daga cikin manyan malamai na Afirka a ƙarni na 16. Marubuci kana masanin addinin Islama, ya yi aiki game da shari'a kan batun bauta da rubuta tarihin mashahuren mutane. Lokacin da Ahmed Baba ya rayu: An haifi Ahmed Baba a shekarar 1556. Wasu majiyoyi sun ce a Araouane, kimanin kilomita 250 Arewa maso Yammacin Timbuktu, birnin da ke arewacin Mali. Akwai kuma yiwuwar an haife shi a Timbuktu lokacin birnin na bunƙasa a matsayin cibiyar binciken addinin Islama da harkokin kasuwanci na yankin Sahara. Baba ya yi karatu a birnin Timbuktu…
Read More