Sanarwar da Babban Bankin Nijeriya CBN ya bayar a ranar 26 ga Oktoba, ta sauya fasalin takardar kuɗin ƙasar ta Naira a ƙoƙarin daidaita tasirinta, daidai lokacin da tattalin arzikin ƙasar ke cikin mawuyacin hali ta janyo cece-kuce.
Babu dai zato ba tsammani babban bankin Nijeriyar ya sanar da aniyarsa ta sake fasalin takardar kuɗin Nairar, tare kuma da bayar da wa’adi na lokacin da za a ƙaddamar da sabbin kuɗin zuwa ranar 15 ga watan Disambar wannan shekara. Wannan dai ya nuna sun kammala duk wani aiki a kan wannan aniya tasu, abin da zai shafi takardun kuɗi na Naira 100 da 200 da 500 da kuma 1000.
Gwamnan babban bankin Nijeriyar Godwin Emefiele ya ce, canja takardar kuɗin ta Naira zai taimakawa manufar nan ta rage amfani da kuɗi a hannu, sannan ya taimaka maido da kuɗin cikin babban bankin ta fanin hada-hada. Ya ƙara da cewa, sun yi amanna, matakin zai sa a samu raguwar ayyukan ta’addanci da garkuwa da mutane domin buƙatar kuɗin fansa.
Ana kallon matakin a matsayin dabara ta ƙoƙarin maido da kuɗin da suke a hannun jama’a zuwa bankin Nijeriyar, tun da zai zama tilas ga kowa ya yi ƙoƙarin kai kuɗinsa banki. Babban bankin Nijeriyar CBN dai ya bayar da wa’adin kwanaki 47 ga al’ummar Nijeriyar, su mayar da tsofaffin kuɗin da za a canja.
Ba lalle hakan ya amfani cigaban tattalin arziki ba. Amma tattalin arzikin na iya amfana idan manufar za ta iya bincika tarin kuɗi, rage hauhawar farashin kayayyaki da tsabar kuɗi da yawa a wurare daban-daban. Bayan wannan kuma, CBN ya bayyana cewa, wannan manufa zai rage tsadar kuɗaɗen da ake kashewa wajen sarrafa kuɗaɗen.
Shakka babu, sarrafa kuɗaɗen ya kasance babban aikin CBN kamar yadda aka tanada a sashe na 2(b) na dokar CBN ta shekarar 2007. Abin yabawa ne cewa CBN zai sa ido sosai kan harkokin hada-hadar kuɗi da tasirinsu ga tattalin arzikin ƙasar. Hakanan zai tabbatar da cewa an cimma manufofin da aka tsara.
Shirin canjin gudana a cikakken lokaci, wanda hakan ya sa dole ne CBN ya tabbatar an dakatar da cajin bankunan ajiya na tsabar kuɗi. Wannan zai ba da tabbacin amincewa da tsarin kuɗi kuma ya nuna cewa manufar ba ta da hukunci ko siyasa kamar yadda ake yi a wasu wurare. Ya kamata CBN ya bi tsarin da ya dace a cikin manufofinsa.
Daidaitaccen aikin a duniya shine don bankunan tsakiya a duk faɗin duniya su sake tsarawa, samarwa da kuma rarraba sabbin kuɗaɗe duk bayan shekaru biyar zuwa takwas.
Abin da ake tsammani daga wannan manufa shi ne cewa fasalin sabbin takardun banki zai sa ya zama da wahala a yi jabu ko tarawa. Idan aka aiwatar da aikin yadda ya kamata, zai zurfafa hada-hadar kuɗi da kuma hanzarta manufofin rashin kuɗi na Nijeriya.
Samar da sabbin takardun kuɗi na Naira zai kuma taimaka wajen tattaro maqudan kuɗaɗe da ke wajen tsarin banki. Hakanan zai iya kawar da tattalin arzikin haramtattun kuɗaɗe. Aikin zai baiwa CBN damar sa ido sosai kan yadda ake tafiyar da kuɗaɗen a cikin tsarin. Sannan kuma ya kamata a ɗauki masu ruwa da tsaki a cikin ƙasar.
Muna ganin wannan shine batun da Ministar Kuɗi, Kasafin Kuɗi da Tsare-tsare Ƙasa ta yi. A yayin ba a wayar da kan masu ruwa da tsaki game da alfanun irin wannan muhimmiyar manufa, za a iya samun sakamakon ba a tsammani ba a gajeren lokaci, daga ciki akwai faɗuwar darajar Naira a kasuwannin da ba ta dace ba, sakamakon firgici da rashin tabbas.
Muna ganin cewa wannnan manufa za ta tattaro biliyoyin nairori a wajen tsarin banki. Amma hakan ba mai ɗorewa ba ne kuma zai iya jefa tattalin arzikin cikin haɗari. A cewar rahoton Bloomberg, Naira a halin yanzu tana cikin kuɗi mafi muni a kasuwannin duniya.
Wannan bai dace da ƙasar ba. Kamar yadda Asusun Ba da Lamuni na Duniya (IMF) da sauran su suka ba da shawara, dole ne CBN ya yi taka-tsan-tsan wajen aiwatar da wannan sabuwar manufa domin kaucewa kura-kurai da za su kawo cikas ga amincewar jama’a kan tsarin hada-hadar kuɗi.
Don haka, ingantaccen haɗin kai yana da muhimmanci don rage matsin lamba a cikin bankunan kan wannan manufa. Fiye da duka, ya kamata a aiwatar da shi ba tare da wata matsala ba.